Hai năm nay, những ngôi nhà nứt nẻ, sụt lún ảnh hưởng từ hoạt động thủy điện Bản Ang khiến người dân luôn nơm nớp lo sợ, trong khi phương án di dời, hỗ trợ vẫn nằm trên giấy.

Sống bên miệng “hà bá”


Năm 2015, thủy điện Bản Ang (xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, Nghệ An), thuộc Cty CP Thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn khởi công xây dựng với công suất 17MW. Năm 2017, thủy điện Bản Ang chính thức ngăn dòng sông Nậm Mô đi vào hoạt động. Sau một năm, tình trạng nứt nẻ nhà cửa, đất đai sạt lở diễn ra thường xuyên. Phương án di dời được lập ra nhưng sau hai năm vẫn giậm chân tại chỗ.


Gia đình anh Lữ Duy Hải (bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền, huyện Tương Dương), phía trước thềm nhà có một vết nứt chạy dài hàng chục mét, rộng hơn 10cm tạo thành một đường rãnh. Trong nhà những vết nứt chằng chịt. UBND huyện Tương Dương đến kiểm tra và xác định nền nhà bị rạn nứt, sụt lún, tường xây bị nứt theo từng vết, móng kè đá hộc có biểu hiện dịch chuyển do sụt lún phía ta luy âm bên trong lòng hồ thủy điện; Cọc rào bằng bê tông cốt thép giăng lưới B40 khoảng 55m đã sập xuống bên mép nước lòng hồ và một số công trình phụ đã bị trôi, nguy cơ ảnh hưởng tới nhà cửa, tài sản và người là rất cao.
Hàng xóm của anh Hải, gia đình bà Lô Thị Oanh đã phải bỏ nhà tìm nơi trú tạm. Vết nứt khiến móng nhà và kè chắn sạt lở bằng đá hộc sập dần xuống bên mép hồ. 


Căn nhà vợ chồng anh Nguyễn Văn Hồng cũng bị tình trạng tương tự. Nhà bếp và phần móng nhà chi chít các vết nứt. Nhiều vết nứt chạy dài hơn 10m, rộng hơn 5cm và càng lớn thêm.
Anh Nguyễn Văn Hồng cho hay: “Tôi mua đất dựng nhà gần 20 năm, còn thủy điện mới hoạt động được vài năm đã khiến 6 ngôi nhà ở trong bản bị nứt toác, nguy cơ sụt xuống lòng hồ. Nhưng phía thủy điện vẫn không một lời hỏi han. Đơn kiến nghị được gửi đi nhưng chưa được xử lý”.


Chủ đầu tư “thờ ơ”


Tháng 8/2019, UBND huyện Tương Dương phối hợp chủ đầu tư thành lập đoàn kiểm tra đánh giá mức độ ảnh hưởng của các hộ dân trong phạm vi lòng hồ thủy điện Bản Ang. Ngày 27/12/2019, UBND huyện Tương Dương có văn bản đề nghị giải quyết các kiến nghị của 6 hộ dân nêu trên gửi UBND tỉnh Nghệ An và Cty CP Thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn. Văn bản nêu rõ hiện trạng và phương án hỗ trợ bồi thường hỗ trợ cho 6 hộ dân là hơn 4,162 tỷ đồng. Trong đó, chi phí bồi thường và hỗ trợ trực tiếp là hơn 3,9 tỷ đồng, gồm giá trị bồi thường về nhà cửa, công trình phụ là 2,087 tỷ đồng; giá trị bồi thường vật kiến trúc là hơn 1,746 tỷ đồng; giá trị bồi thường về cây trồng là 16 triệu đồng; hỗ trợ di chuyển nhà ở trong xã là 18 triệu đồng; hỗ trợ thuê nhà 36 triệu đồng và giá hỗ trợ san nền 180 triệu đồng.


Ngày 10/1/2020, UBND tỉnh Nghệ An có văn bản gửi UBND huyện Tương Dương và Cty CP Thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn. Theo đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Ngọc Hoa yêu cầu Cty CP Thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn phối hợp làm việc với UBND huyện Tương Dương và các tổ chức, cá nhân có liên quan thống nhất phương án, kinh phí để di dời 6 hộ dân bản Khe Kiền ra khỏi vùng bị sạt lở và vùng có nguy cơ sạt lở cao, đảm bảo an toàn cho người và tài sản. Kết quả thực hiện phải báo cáo UBND tỉnh trước ngày 15/2/2020. Tuy nhiên, cho đến nay, phía chủ đầu tư thủy điện Bản Ang vẫn không thực hiện dù huyện Tương Dương liên tiếp thúc giục.


Trao đổi với PV Tiền Phong, một lãnh đạo huyện Tương Dương cho biết: “Hiện tại phía thủy điện chỉ mới hỗ trợ mỗi hộ dân 100 triệu đồng, tổng 600 triệu, còn phương án bồi thường hỗ trợ hơn 4,5 tỷ đồng thì họ không đồng ý”. Trong khi đó, lãnh đạo xã Lưu Kiền bức xúc, mùa mưa bão năm 2020 đang đến rất gần, nếu các hộ dân không sớm được di dời, tái định cư thì tài sản và tính mạng của hàng chục người dân sẽ bị đe dọa.