Dẫn chúng tôi ra dòng suối phía trước rẫy, anh Nguyễn Thanh Phước, xã Hưng Lộc, huyện Thống Nhất (Đồng Nai) chỉ xuống dòng nước đen kịt đang cuộn chảy, bức xúc nói: “Ngày xưa những con suối này nước trong vắt, cá tôm nhiều lắm, trẻ con còn lội xuống tắm rửa. Thế mà bây giờ, suối đã đổi màu đen kịt, chỉ cần nhúng tay chân xuống thì ngứa không chịu nổi. Thậm chí, nước ngầm bây giờ cũng ô nhiễm nặng vì chất thải chăn nuôi heo ngấm xuống, chẳng ai dám tưới cây nữa”.

Ngược dòng suối, chúng tôi thấy phía xa là những dãy chuồng nuôi heo, mùi phân heo bốc lên không thể chịu nổi. Tôi hỏi: "Thế cuối nguồn con suối này chảy về đâu?". Anh Phước bảo: "Tất cả sẽ đổ về con thác đang được làm du lịch sinh thái, chỉ cách đây hơn chục km". Tôi nghe xong rợn cả người khi hình dung đến dòng thác sinh thái đang có những đoàn du khách đến nghỉ dưỡng, tắm táp và hóng mát.

Theo người dân trồng rẫy quanh đây, sau những trận mưa nước suối còn đỡ đen và ít mùi. Gặp trời nắng nóng thì không khí đặc quánh mùi phân heo, nếu ai mới đến sẽ chẳng thở nổi. Chỉ vào những gốc cà phê lá đang héo dần, anh Phước bụm mũi: “Chỉ ít bữa nữa thôi, những cây cà phê này sẽ chết đứng vì nước phân heo chảy ngập gốc. Vườn ca cao nhà tôi đã chết mấy chục gốc cũng chỉ vì “uống” phải nước độc này, nhưng biết bắt đền ai”.


Ông Tâm, một thợ xây đang làm cho nhà dân quanh đó cũng chia sẻ: “Chúng tôi đi đến đâu cũng gặp cảnh nước phân thải ra khắp các dòng kênh, suối, mùi hôi thối xộc thẳng vào mũi rất khó chịu. Thậm chí nước thải từ các chuồng nuôi heo còn tràn cả lên vườn rẫy, xót gốc chẳng có cây gì sống được”.

Còn bà Lê Thị Phương ở xã Gia Tân 1, huyện Thống Nhất rầu rĩ: “Trước đây, gia đình tôi thường lấy nước từ suối tưới cho rau, nhưng từ khi chăn nuôi phát triển, chất thải đổ ra suối nhiều khiến nước rất bẩn không dám lấy tưới cho rau nữa. Suốt ngày đêm phải ngửi mùi phân heo hôi thối, người dân mắc bệnh về đường hô hấp hết cả rồi!”.

Theo tìm hiểu, tình trạng ô nhiễm vì chất thải chăn nuôi đã diễn ra từ nhiều năm qua, không chỉ ở huyện Thống Nhất mà còn ở nhiều địa phương có đàn heo phát triển như các huyện Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Vĩnh Cửu, Trảng Bom...

Ngoài bị các trang trại chăn nuôi tấn công, nhiều kênh rạch, sông suối tại Đồng Nai còn bị ô nhiễm bởi nhiều tác nhân khác. Bà Trần Thị Lan ở xã Giang Điền, huyện Trảng Bom cho biết: “Thật nguy hiểm khi nhiều nông dân vừa phun xịt thuốc trừ sâu xong liền xúc rửa bình rồi vô tư đổ thẳng xuống kênh, suối chẳng cần biết hậu quả thế nào”.

Nhiều nơi do nuôi trồng thủy sản ồ ạt, không tuân theo quy trình kỹ thuật cũng đã gây ô nhiễm nặng nguồn nước. Thậm chí, việc người nuôi thủy sản lạm dụng các loại hóa chất và sử dụng không đúng cách cũng khiến chất độc hại tồn dư trong sản phẩm và môi trường.

Trao đổi với NNVN, ông Huỳnh Thành Vinh, GĐ Sở NN-PTNT tỉnh Đồng Nai cho biết: “Thực tế việc quy hoạch những vùng chăn nuôi tập trung và thực trạng ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi đang khá nan giải, ngành nông nghiệp một mình xử lý không xong. Với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, việc xả thải gây ô nhiễm rất khó kiểm soát”.

Theo ông Vinh, việc quy hoạch những vùng chăn nuôi tập trung đến nay được khoảng 10 năm, nhưng mới chỉ có 655/3.350 trang trại chăn nuôi đã di dời vào khu chăn nuôi tập trung. Do vậy, việc quản lý xả thải còn những bất cập, khiến ô nhiễm môi trường vùng nông thôn khá phức tạp.