Đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long là những hệ thống sinh thái - xã hội và nguồn lương thực chủ chốt của Việt Nam cũng như thế giới, khi Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu.

Tuy nhiên, đồng bằng và sinh kế của người dân địa phương đang phải đối mặt với những mối đe dọa lớn từ sự khai thác của con người và suy thoái môi trường.

Việt Nam hiện cũng được xác định là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu: 70% đồng bằng sông Cửu Long được đánh giá là dễ bị lũ lụt, gây ảnh hưởng tới 7 triệu người. 25% diện tích Việt Nam được dự đoán là sẽ không sử dụng được vào năm 2100 do nước biển dâng (theo báo cáo của IPCC năm 2014).

Khi rủi ro tăng lên, nhu cầu về các chiến lược phát triển bền vững tại địa phương dựa trên kiến thức bản địa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ Anh đã triển khai dự án Nghiên cứu đồng bằng (Living Deltas Hub) do Đại học Newcastle chủ trì, kéo dài 5 năm, với mục tiêu bảo vệ tương lai đồng bằng dựa trên xây dựng khả năng thích ứng của các cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

Tại Việt Nam, dự án được triển khai tại đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long với sự tham gia của 6 tổ chức nghiên cứu thành viên. Tổng mức tài trợ tương đương khoảng 2 triệu bảng Anh.

Dự án được Quỹ Nghiên cứu thách thức toàn cầu của Anh (GCRF) tài trợ thông qua Hội đồng Nghiên cứu và đổi mới sáng tạo của Anh (UKRI).

Dự án hoạt động dựa trên mô hình hợp tác công bằng, với sự tham gia chặt chẽ của những người dân sinh sống tại đồng bằng và cộng đồng nghiên cứu địa phương.

Những người này sẽ cùng làm việc để tăng cường năng lực, phát triển kiến thức và hiểu biết về sự thay đổi văn hóa, di sản và sinh kế tại các vùng đồng bằng, trong đó có các vấn đề liên quan đến giới tính và thanh niên; đánh giá đặc tính và rủi ro tại các vùng đồng bằng; điều kiện tự nhiên và thay đổi môi trường; các biện pháp can thiệp ở khu vực ven biển để tăng khả năng chống chịu.

Giáo sư Andy Large, Giám đốc dự án thuộc Đại học Newcastle, cho biết: “Đây là một dự án rất cấp thiết. Khi tác động của con người tăng lên, các chiến lược phát triển bền vững dựa trên kiến thức địa phương càng trở nên quan trọng.”

Theo giáo sư Andrew Thompson, Giám đốc điều hành về Phát triển quốc tế của UKRI, Chủ tịch điều hành của Hội đồng Nghiên cứu nghệ thuật và nhân văn của UKRI, dự án này là một trong những khoản đầu tư tham vọng nhất của Anh trong lĩnh vực nghiên cứu phát triển quốc tế. Dự án thể hiện nỗ lực của Quỹ Nghiên cứu thách thức toàn cầu nhằm thúc đẩy sự phát triển tại các vùng khó khăn và khó tiếp cận nhất trên hành tinh của chúng ta.

Ngoài Việt Nam, dự án Nghiên cứu đồng bằng còn được triển khai tại Bangladesh và Ấn Độ, quy tụ 22 tổ chức nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới.